maandag 10 juni 2013

Pannenkoekers

Pannenkoekers
Men dacht lang geleden dat de aarde plat was. Zelfs toen Columbus uitvoer, dachten nog veel mensen dat je van de aarde af zou vallen als je lang genoeg zou doorvaren. De aarde was volgens hen zo plat als een pannenkoek.

Het beeld hoe de wereld er uitzag, werd dan ook gemodelleerd aan de hand van die gedachtegang, dat geloofssysteem: naar het westen varen om in het oosten terecht te komen was immers vragen om moeilijkheden! Columbus had het lef om het bestaande geloofssysteem naast zich neer te leggen. En deed daardoor een belangrijke ontdekking.

Ontdekking
Amerika is niet uitgevonden maar ontdekt. Er is een groot verschil tussen een ontdekking en een uitvinding. Een stemindeling op basis van registers is een uitvinding. Of dat nou stemfuncties zijn of voice qualities, het blijft een uitvinding, een concept. Met als doel om de stem helder en inzichtelijk in te delen. Zodat de zanger kan kiezen tussen verschillende sounds.

Wat als...
Met de ontwikkeling van VocalFeedback, heb ik mezelf een vraag gesteld: wat als......of: zou het zonder die indeling van de stem voor de zanger echt zo onduidelijk worden? En toen ik vervolgens dapper westwaarts voer, heb ik een ontdekking gedaan. Door die ontdekking, die heel simpel is maar tegelijk daardoor ook heel krachtig, viel het oude geloofssysteem dat de stem ingedeeld moest worden, als een kaartenhuis in elkaar.

Boek
Mijn boek, "de essentie van de stem" beschrijft waarop ik mijn methode heb gebaseerd. Verrassend eenvoudig maar daardoor ook heel snel en doeltreffend.

Zuur
Maar is het niet zuur voor iedereen die CVT, EVTS, belcanto, Lichtenberger en noem verder maar op heeft  gestudeerd? Zijn jaren studie en (soms heel veel ) geld dan voor niks geweest? Moet je voor VocalFeedback alles weer "onleren"?

Laag
De ontdekking die de basis vormt van VocalFeedback, vormt ook de basis voor alle andere mogelijke stemindelingen. Sterker nog: als je VocalFeedback snapt, begrijp je andere methodes ook veel beter. Alle stemindelingen zijn een soort laag bovenop hoe de stem daadwerkelijk functioneert: de onderste laag. Deze onderste laag is de laag waar VocalFeedback vanuit gaat.

Stemonderzoek
Joe Estill en haar voorgangers hebben veel stemonderzoek gedaan. Die informatie is zeer bruikbaar gebleken. Maar zij heeft op basis van haar onderzoeken een register indeling gemaakt. Een complex systeem, waarbij ze de zanger veel meer kennis geeft dan hij nodig heeft om te leren zingen.

Bestuurder
Als je een auto goed leert besturen, moet je het systeem koppeling, gas, rem, stuur goed leren aanvoelen en bedienen. Een beetje basis kennis hoe een auto werkt is dan handig, maar er zijn niet veel mensen die de carburateur onder de motorkap kunnen aanwijzen. Die informatie is voor een goede bestuurder ook niet noodzakelijk bij het rijden.

Bad science
Maar bij al het wetenschappelijk onderzoek geldt niet alleen dat je de juiste onderzoeksvraag moet stellen, je moet ook de informatie interpreteren. Als je van te voren besluit dat de stem vier modi heeft, en je gaat zoeken naar bevestiging van dat idee door een zaal stemprofessionals de criteria te geven en vervolgens te testen of ze de stemvoorbeelden daarmee goed kunnen indelen, dan toon je niet aan dat jouw indeling klopt, maar dat je een zaal met professionele toehoorders hebt. En dat je goed kan uitleggen.

Feiten
Bij het ontwikkelen van VocalFeedback ben ik uitgegaan van het belangrijkste wat je wetenschappelijk gezien moet doen: feiten scheiden van meningen of constructies. Voorbeeld: dat er een stembreuk plaats kan vinden als je van laag naar hoog zingt, is een feit. Dat dat komt doordat er twee registers zijn, is een mening, een bedenksel. Ik heb de gedachte dat er iets anders aan de hand kon zijn niet losgelaten. Want er zijn ook zangers bij wie dit van nature niet gebeurt. En hoewel Sadolin behoorlijk dicht bij de oplossing kwam, heeft ze toch ervoor gekozen weer met registers te werken (ze noemt het stemfuncties).

Ontdekking
Dankzij het werk van vele zangers, zangpedagogen en auteurs over de stem, ben ik steeds dichterbij een oplossing gekomen, maar pas toen ik de "wat als...?..." -vraag durfde te stellen, heb ik mijn ontdekking gedaan.


Literatuur onderzoek
Er is inmiddels zeer veel bekend over de fysiologie van de stem. Uiteraard heb ik mijn ideeën uitvoerig getoetst aan alles wat er al bekend is over de werking van de stem. Daar ben ik erg rigoureus in geweest. Zelfs oude boeken over de edele zangkunst uit de 19e eeuw heb ik dankzij Google aan de vergetelheid kunnen ontrukken. Juist uit de boeken uit die tijd spreekt een sterke drang naar vernieuwing, een hongerig verlangen naar meer kennis, die wij helaas pas nu, dankzij fMRI en ander onderzoek bezitten. Wat ik verder vond was ook veel informatie over ideeën die al erg in de richting kwamen van VocalFeedback, maar die (nog) niet de bestaande kopstem-middenstem-borststem doctrine konden doorbreken.

Wetenschappelijk onderzoek
Eigen wetenschappelijk onderzoek heb ik niet gedaan. Voornamelijk omdat de bestaande onderzoeken de functie van de verschillende organen waaruit de stem is opgebouwd al uitstekend beschrijven. Die kennis is al aanwezig. Ik heb geen nieuwe stemindeling bedacht, ik heb een stemindeling nagenoeg verwijderd. Cathrin Sadolin heeft wél een stemindeling bedacht. En doet, om deze stemindeling te toetsen, daar al enkele jaren wetenschappelijk onderzoek naar. De resultaten zijn, voor zover mij bekend, nog steeds niet gepubliceerd, hoewel het onderzoek al in 2006 werd aangekondigd.

Publiceren
Het is gebruikelijk om wetenschappelijk onderzoek te publiceren, niet alleen de resultaten, maar ook de onderzoeksvraag en het verloop van het onderzoek. Een claim dat een methode "wetenschappelijk bewezen" is, kan dan ook alleen dán worden gedaan, als het "goed empirisch onderzoek" betreft. En de onderzoeken voor iedereen beschikbaar zijn.

De praktijk
Een goede zangmethode moet gebaseerd zijn op hoe alles functioneel echt werkt. Niet op bedenksels. En een zangmethode is pas echt goed, als hij ook werkt. Als je leert zingen met VocalFeedback, gaat dat snel en goed. En daar gaat het uiteindelijk om. Stemproblemen worden in een héél vroeg stadium ontdekt en aangepakt, mensen leren snel en effectief hun geluid kennen en krachtiger te maken (maar niet per sé harder, zoals CVT doet), en zangers van allerlei pluimage zijn na één coaching vaak verontwaardigd dat het allemaal zo simpel is, terwijl ze vaak jaren gedaan hebben over de meest eenvoudige vorderingen. Maar hoe komt dat?

Voelen en denken
Als voelen en denken over hetzelfde gaan, begrijp je onmiddellijk wat je aan het doen bent. Een VocalFeedback leerling leert de sensaties in keel, mond, en de rest van zijn lijf  te duiden met woorden die dat gevoel het dichtst benaderen. Dus niet met een abstract systeem er tussen.


Hoe werkt dat dan?
Enkele voorbeelden: VocalFeedback maakt je bewust van de koppelingen tussen spiergroepen die bij bepaalde klanken "aanstaan" om deze bij klanken waar dat niet zo is, bewust óók te gebruiken. Anderszijds worden ongewenste koppelingen ontkoppeld, zodat je bij het zingen van met name hoge noten niet je keel meer verkrampt. Het in de juiste stand zetten van je spraakkanaal dmv van het systeem van basisklinkers is nog een ander belangrijk onderdeel.

Boek
Dit alles wordt uitgebreid beschreven in het boek "de essentie van de stem". En natuurlijk dat ene idee, waardoor alle registerindelingen ineens overbodig en tegelijkertijd begrijpelijk worden......



Pudding
Maar hoeveel boeken er ook uitkomen over Vocalfeedback, het is en blijft een zangmethode. Een manier om te leren zingen. "De essentie van de stem" is het verhaal àchter wat er in een coaching gebeurt. Echt ervaren wat VocalFeedback kan doen voor jou, is alleen mogelijk in de praktijk. En niet in een wetenschappelijk onderzoek. Of, zoals men ook zegt:

"the proof of the pudding is in the eating"


nieuwsgierig geworden? Lees "de essentie van de stem".
Te bestellen op http://www.vocalmedia.nl/shop/

en boek een coaching op: www.zangtechniek.nl